پل بوک | پلی به سوی آگاهی
توضیحات
کتاب هزار و یک شب به نثر روان از نشر نگاه آشنا (به انگلیسی: One Thousand and One Nights) به ترجمه ملا عبداللطیف طسوجی از انتشارات نگاه آشنا منتشر شد.
درباره کتاب حکایت های هزار و یک شب:
دو شاهزاده برادر، به نامهای شهریار (یا شهرباز) و شاه زمان، مورد خیانت زنان خود قرار می‌گیرند شاه زمان تَرک پادشاهی کرده و راهی دیار برادر می‌شود و شهریار هم به انتقام خیانت همسرش هر شب دختری را به نکاح درمی‌آورد و بامداد دستور قتلش را می‌داد.
تا اینکه دیگر دختری در شهر نمی‌ماند و وزیر شهریار که دو دختر به نامهای شهرزاد و دنیازاد داشت و به شدت نگران این قضیه بود به پیشنهاد شهرزاد وی را به عقد پادشاه درمی‌آورد.
شهرزاد همان شب به شهریار می‌گوید که خواهری دارد که هر شب با قصه‌های او به خواب می‌رود و درخواست می‌کند که همان شب خواهرش را به قصر بیاورند تا برای بار آخر برایش قصه بگوید.
دنیازاد می‌آید و شهرزاد قصه گویی را آغاز می‌کند،شهریار هم که مسحور این قصه شده بود مهلت می‌دهد که فردا شب ادامه قصه را بشنود و بنابراین کشتن شهرزاد را موکول به بعد می‌کند و این قصه گویی‌ها هرشب ادامه پیدا می‌کند.
بسیاری از اندیشمندان برای اصالت هندی کتاب دو دلیل می‌آورد. یکی از آن‌ها قصه‌های تودرتو (حکایت در حکایت) است که در ادبیات هند سابقه دارد و ایرانیان نیز به گفته علامه قزوینی با این شیوه آشنایی داشتند. بیضایی با اشاره به اینکه در میان هندیان هیچ نشانی از هزار افسان نمانده‌است اما نزد ایرانیان (تا سده هفتم هجری) به دفعات به آن اشاره شده‌است، این کتاب را ایرانی می‌داند نه هندی و شیوه داستان‌های تو در تو را تألیفی ایرانی بر پایهٔ فرهنگ مشترک ایرانی-هندی می‌داند. هرچند که ترجمه های حاضر از زبان عربی برگردان شده است.
فهرست کتاب هزار و یک شب:
مقدمه- حکایت شهرباز و برادرش شاهزمان
- حکایت دهقانی و خرش
- حکایت بازرگان و عفریت
- حکایت پیر و غزال
- حکایت پیر دوم و دو سگش
- حکایت پیر و استر
- حکایت صیاد
- حکایت ملک یونان و حکیم رویان
- حکایت ملک سندباد
- حکایت ملک و پسر پادشاه
- باقی حکایت صیاد
- حکایت حمال با دختران
- حکایت گدای اول
- حکایت گدای دوم
- حکایت گدای سوم
- حکایت بانو با دو سگش
- حکایت دختر تازیانه خورده
- حکایت غلام دروغگو
- حکایت نورالدّین و شمس‌الدّین
- حکایت خیاط و احدب و یهودی و مباشر و نصرانی
- حکایت نصرانی
- حکایت بازرگان و زرباجه
- حکایت طبیب یهودی
- حکایت عاشق و دلاک
- حکایت شیخ خاموش و برادرانش
- حکایت اعرج
- حکایت بقبق
مقدمه
درباره ملا عبداللطیف طسوجی:
ملا عبداللطیف طسوجی نویسنده، مترجمین دوره فتحعلی شاه و محمد شاه و اوایل دوران ناصری است. این شخص مردی فاضل بوده و کتاب لغت برهان قاطع را که دارای انحطاط فراوان می‌باشد در زمان سلطنت محمد شاه اصلاح کرده‌است.
عبداللطیف اهل طسوج آذربایجان و ساکن تبریز بود که از یک خانوادهٔ روحانی برخاست و فارسی و عربی و علوم دینی را فرا گرفت و به سلک روحانیون و اهل منبر درآمد و به دستور محمد شاه تعلیم و تربیت شاهزاده ناصرالدین میرزا ولیعهد را عهده‌دار گردید و با اینکه در آن زمان ملا باشی دیگری در تبریز بود، لقب ملاباشی گرفت و چون به حج رفت و بازآمد به حاجی ملاباشی معروف شد.
طسوجی در سال ۱۲۵۹ قمری به دستور شاهزاده بهمن میرزا، پسر چهارم عباس میرزا نایب‌السلطنه و برادر اعیانی محمدشاه قاجار، با همکاری میرزا محمد علی‌خان اصفهانی متخلص به سروش شمس الشعرا اصفهانی، ترجمه کتاب «الف لیلة و لیلة» را از عربی به فارسی با نام «هزار و یک شب» به‌عهده گرفت، ترجمه نثر این کتاب مربوط به طسوجی است و سروش نیز به‌جای اشعار عربی آن شعرهای فارسی سروده و انتخاب کرده‌است.
نخستین باری که ترجمه کتاب نامبرده چاپ شده در سال ۱۲۶۱ قمری در تبریز در چاپخانه سنگی به خط میرزا علی خوشنویس در کتاب المآثر و الآثار صفحه ۲۰۲راجع به میرزا عبداللطیف و ترجمه احوال آن چنین نوشته شده:
«میرزا عبداللطیف طسوجی ادیبی اریب بود و به حکم بندگان اعلیحضرت شهریاری دام سلطانه کتاب الف لیله و لیله را از عربی به فارسی نقل نمود و اثری لایق گذاشت…»
به سال ۱۲۶۴ قمری، محمدشاه درگذشت و ولیعهد با میرزا تقی خان امیرکبیر به تهران آمد. چون موکب شاه به قزوین رسید، حاجی ملا باشی به عذر پیری از امیرکبیر اجازهٔ سفر عتبات گرفت و فرزند خود را به ناصرالدین شاه سپرد و خود عازم عتبات شد. وی سال‌ها در نجف معتکف بود و همان‌جا درگذشت. درگذشت او به یقین پیش از سال ۱۲۹۷ قمری بوده‌است.
مسعود میرزا ظل السلطان با دختر ملا عبداللطیف ازدواج کرد.
اولین ترجمه کتاب 1001 شب به زبان فرانسوی به دست آنتوان گالان در سال 1704 میلادی منتشر شد و در سال 1885 برای اولین بار ریچارد برتون نسخه انگلیسی کتاب هزار و یک داستان را عرضه نموند.
در سال ۱۲۵۹ هجری قمری، در زمان محمدشاه به دست ملا عبداللطیف طسوجی به فارسی ترجمه شده (این کتاب دارای ارزش تاریخی است، اما در کل یک سوم کتاب اصلی را هم شامل نمی‌شود).
- کتاب فوق توسط انتشارات نگاه آشنا منتشر شده و قابل تهیه از پل‌بوک می باشد.
نقد و بررسی وجود ندارد.